Polskie Radio 5EBI FM HISTORII POLSKIEGO KOMITETU RADIOWEGO W POŁUDNIOWEJ AUSTRALII
Opracował Stanisław Kramarczuk
Początki Polskiego Radia w Adelajdzie
Pierwsze próby zorganizowania audycji radiowych przez Polaków w Południowej Australii sięgają lat pięćdziesiątych. Helena i Zdzisław Samcewicz nadali wówczas ze stacji 5 DN kilka audycji w języku polskim i angielskim, poświęconych rocznicy Konstytucji 3-go Maja. Począwszy od 1968 roku, Wacław Jędrzejczak i Józef Cieślinski, nadawali, ze stacji ABC, 2-3 razy do roku polską muzykę oraz krótkie programy radiowe z okazji rocznic narodowych.
W styczniu 1974 roku zawiązał się kilkuosobowy Komitet do Spraw Środków Przekazu, przemianowany potem na Polski Komitet Środkow Przekazu. Pierwszym przewodniczącym tego komitetu był Wacław Jędrzejczak. W pierwszym kwartale 1975 roku, stacja uniwersytecka 5 UV wyraziła zgodę na regularną emisję polskich programów radiowych. Pierwszą audycję z tej stacji (już w kwietniu 1975) nadał komitet powołany przez Stowarzyszenie Kombatantów i Skarb Narodowy. Przewodniczącą komitetu była Wanda Szczygielska. W niedługim czasie, bo 30 maja 1975, Polski Komitet Środków Przekazu rozpoczął regularną emisję cotygodniowych, jednogodzinnych programów radiowych. Komitet ten nadawał audycje ponad rok, a następnie rozwiązał się w dniu 14 czerwca 1976 roku.
Powstanie Polskiego Komitetu Radiowego.
Dnia 11 lipca 1976 roku w Centralnym Domu Polskim, zostało zwołane przez prezesa Federacji – Andrzeja Szczygielskiego – zebranie organizacyjne Polskiego Komitetu Radiowego z udziałem delegatów 20 organizacji, osób nie zrzeszonych oraz profesora A.C. Castle – prezesa zarządu uniwersyteckiej stacji 5 UV. Na zebraniu tym doszło do uchwalenia statutu oraz wyboru
12-osobowego prezydium Polskiego Komitetu Radiowego. Pierwszym prezesem Polskiego Komitetu Radiowego wybrano Andrzeja Szczygielskiego, a na stanowisko jego zastępcy – Wacława Jędrzejczaka. Wyłonione tą drogą prezydium P.K.R. wyznaczyło zespoły redakcyjne do opracowywania programów radiowych.
Pierwszymi kierownikami zespołów byli: Wiesław Araszkiewicz, Stanisław Gotowicz, Henryk Krzymuski, Wanda Szczygielska. Pierwszym kierownikiem technicznym i redaktorem audycji młodzieżowych został wybrany Edmund Walenczykiewicz. Siedzibą P.K.R. przez pierwsze lata był Ccntralny Dom Polski. Tam też nagrywano programy radiowe. Przez pewien okres nagrywano programy radiowe w studio EBI na Mile End. Gotowe taśmy przekazywano do uniwersyteckicj stacji 5 UV. Początkowo polskie audycje były nadawane w każdy piątek wieczorem, na fali 530 MHz. Już w lutym 1977 roku zwiększono emisje polskich audycji do 2 godzin tygodniowo, w soboty rano i w niedziele wieczorem. Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, część opracowywanych tekstów (około 30 % ) tłumaczono na język angielski.
Powstanie EBI.
Już w 1975 roku, kilka grup etnicznych, nadających programy radiowe ze stacji 5 UV założyło stowarzyszenie pod nazwą Ethnic Broadcaster INC. ( EBI ). Polacy byli jednymi z pierwszych współzałożycieli EBI. Organizacja ta dążyła do zwiększenia godzin emisji programów radiowych dla poszczególnych grup etnicznych, wybudowania studia radiowego oraz uzyskania licencji na założenie własnej stacji radiowej. EBI dostało licencję już w listopadzie 1978 roku. Z dniem 14 stycznia 1980 roku, Polski Komitet Radiowy przeniósł emisję swych programów z uniwersyteckiej syacji 5UV do EBI.
W tym samym czasie P.K.R. zaprzestał nagrywania swoich audycji w Centralnym Domu Polskim i przeniósł się do tymczasowego studia na Parker Street w Mile End. Dzięki przeniesieniu emisji programów radiowych do EBI, stało się możliwe zwiększenie ilości polskich audycji radiowych do 3 tygodniowo. Od listopada 1980 roku, aż do chwili obecnej, Polski Komitet Radiowy nadaje godzinne programy radiowe 3 razy w tygodniu: w poniedziałki o godzinie 6.00 wieczorem, w środy o godzinie 8.00 wieczorem I w soboty o godzinie 8.00 rano. Wszystkie programy nadawane są na częstotliwości 103.1 MHz FM.
Społeczny charakter Polskiego Komitetu Radiowego.
Polski Komitet Radiowy , przez cały czas sciśle współpracował z polskimi organizacjami w Południowej Auslralii. Emitowane audycje zawierały treści patiotyczno-niepodległościowe, a do chwili upadku reżymu komunistycznego w Polsce, nosiły charakter antykomunistyczny.
W programach radiowych podkreślano często prawo wszystkich narodów, w tym i polskiego, do wolności i samostanowienia. W sprawach australijskich, Polski Komitet Radiowy zajmował bezstronne stanowisko i niewiązał się z żadną partią polityczną. Przejawiało się to w formie równego traktowania zarówno partii rządzącej jak i opozycyjnej. Polski Komitet Radiowy w Południowej Australii jest organizacją niezależną i świadczy usługi dla całego polskiego społeczeństwa. Naczelną zasadą Polskiego Komitetu Radiowego jest służba całej polskiej grupie etnicznej. Sobotnie audycje radiowe prawie w połowie poświęcone są podawaniu komunikatów i ogłoszeń poszczególnych polskich organizacji i osób indywidualnych. Daje to możliwość wytworzenia się bliskich więzi i współpracy pomiędzy P.K.R., a społeczeństwem polskim zamieszkałym w Południowej Australii. Polski Komitet Radiowy organizował zbiórki funduszy na odbudowę klasztoru w Częstochowie, POLART’94, na zakup aparatury dla szpitala dziecięcego w Łodzi, na pomoc dla chorego dziecka w Polsce. P.K.R. wiele razy odpowiadał na apele dotyczące wsparcia i pomocy tak dla rodaków w kraju jak i w Południowej Australii. Prezydium Polskiego Komitetu Radiowego, w myśl statutu, wybierane jest na jednoroczną kadencję. W wyborach uczestniczą delegaci poszególnych organizacji oraz członkowie indywidualni. Od chwili powstania Polskiego Komitetu Radiowego, aż do roku l981 na prezesa komitetu wybierano Andrzeja Szczygielskiego. W 1981 roku prezesem został Wiesław Araszkiewicz, a w następnym roku wybrano Krzysztofa Balceraka. W tym samym czasie, do prezydium P.K.R. weszło kilku przedstawicieli najnowszej polskiej fali emigracyjnej. Przez następne dwa i pół roku funkcję prezesa Polskiego Komitetu Radiowego pełniła Iza Picheta, a po jej rezygnacji 15 kwietnia 1986 roku, stanowisko przejął, na kilka miesięcy, Henryk Krzymuski.
Na walnym zebraniu w 1986 roku, delegaci wybrali na prezesa, przedstawiciela najnowszej emigracji, Dr Wojciecha Michalskiego. W skład prezydium weszło wówczas kilku przedstawicieli emigracji Solidarnościowej. W związku z wyjazdem Dr Michalskiego do Melbourne (8 luty 1988 roku) funkcję prezesa ponownie objął Henryk Krzymuski, a wiceprezesem został wybrany Stefan Leśnicki. Henryk Krzymuski był wybierany na prezesa P.K.R, przez kolejne 3 lata. W 1991 roku prezesem Polskiego Komitetu Radiowego został wybrany Stefan Leśnicki, który pełni tą funkcję do listopada 2017 roku. W listopadzie na Walnym Zebraniu w tajnym głosowaniu prezesem P.K.R. został wybrany Bogdan Wiencierz.
Osoby o najdłuższym stażu działalności radiowej.
Andrzej Szczygielski był jedyną osobą, która działała w Polskim Komitecie Radiowym od czasu jego powstania, aż do roku 1996. W rok później włączył się do działalności radiowej Stefan Leśnicki, jako redaktor wiadomości sportowych, a następnie redaktor audycji radiowych. Henryk Krzymuski pełnił przez 14 lat funkcję wiceprezesa, bądź prezesa P.K.R. i redaktora programów radiowvch. Pan Krzymuski zakończył pracę w P.K.R. w roku 1991. Przez kilkanaście lat (od chwili powstania komitetu ), aż do roku 1980, na stanowisku prezesa bądź redaktora audycji radiowych, działał Wiesław Araszkiewicz. Począwszy od roku 1980, aż do roku 1999, redaktorką programów macierzowych była Maria Hrycek. Do długoletnich współpracowników należał Zygmunt Bernaś, który pełnił przez wiele lat funkcję sekretarza Polskiego Komitetu Radiowego oraz opracowywał audycje radiowe. Przez bardzo długi czas w Polskim Radiu pracowali: Władysława Jadczak, Jolanta Kurgan, Krzysztof Balcerak, a na stanowisku skarbnika, od 1978 roku, Krystyna Leśnicka. Pierwszym skarbnikiem P.K.R. był Stanisław Duluk. Duże zasługi dla rozwoju polskiego radia w początkowym okresie wniósł Edmund Walenczykiewicz, któremu walne zebranie nadało w 1983 roku tytuł honorowego członka Polskiego Komitetu Radiowego. Duży wpływ na rozwój polskiego radia wywarli także Stanisław Jeziorański i Ryszard Szkup. Przez kilka lat redaktorem audycji młodzieżowych był Mariusz Małżeński. Od wielu lat audycje nagrywają: Mariusz Kurgan, Bogdan Wiencierz. Ponad dwudziestoletni staż w Polskim Radiu mają Ewa Gruszka, Roma Legedza i Bogdan Wiencierz. Polski Komitet Radiowy w dużej części opiera się na otrzymanych dotacjach polskiego społeczeństwa i sponsorów.
